Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας


 
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ
 

Καστρί Ποταμιάς

Στο λόφο Καστρί, που υψώνεται βόρεια της κοινότητας Ποταμιάς Εύβοιας, σώζονται τα ερείπια σημαντικού οικισμού, που αναπτύχθηκε στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Τα αρχαιότερα ίχνη κατοίκησης στο Καστρί χρονολογούνται στη νεολιθική εποχή (4η χιλιετία π.Χ.), όπως δείχνουν τα επιφανειακά ευρήματα, που εντοπίσθηκαν στη νότια πλευρά του λόφου.

Ο οικισμός της κλασικής εποχής ιδρύθηκε τον 4ο αι. π.Χ. και από τους μελετητές έχει θεωρηθεί ότι μέχρι και τον 3ο αι. π.Χ. ανήκε στην επικράτεια της Ερέτριας. Προστατευόταν με ισχυρό οχυρωματικό τείχος με πύλη, και από τα ανασκαφικά ευρήματα προκύπτει ότι στην περιοχή του λάμβαναν χώρα οικοτεχνικές δραστηριότητες. Κατά τις ανασκαφές βρέθηκαν ένας μεταλλουργικός κλίβανος, κεραμίδες, πήλινα υφαντικά βάρη (αγνύθες), πήλινα ειδώλια, θραύσματα μυλόλιθων, χάλκινα νομίσματα, μεταλλικά μικροαντικείμενα, λίθινες ψήφοι, ενεπίγραφες κεραμίδες και ακατέργαστοι λίθοι με εγχάρακτα σύμβολα ή γράμματα, των οποίων η ερμηνεία παραμένει προβληματική. Τέλος, βρέθηκε πληθώρα χάλκινων νομισμάτων, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν στην Ευβοϊκή Συμπολιτεία και χρονολογούνται στον 3ο αι. π.Χ. Ο συνηθέστερος νομισματικός τύπος είναι εκείνος με ταύρο στον εμπροσθότυπο και σταφυλίδα στον οπισθότυπο. Τα υπόλοιπα νομίσματα προέρχονται από τη Χαλκίδα, την Ιστιαία, την Ερέτρια, την Αθήνα, τη Χίο και τη Μακεδονία και χρονολογούνται τον 3ο και 2ο αι. π.Χ. Τα μακεδονικά νομίσματα ανήκουν στην περίοδο του Αντίγονου Γονατά (277-239 π.Χ.) και παρουσιάζουν κεφάλι της Αθηνάς στον εμπροσθότυπο και Πάνα να στήνει τρόπαιο στον οπισθότυπο. Ο λόφος κατοικήθηκε ως τις αρχές του 1ου αι. π.Χ. και μέχρι τον 6ο αι. μ.Χ. δεν υπάρχουν αρχαιολογικές ενδείξεις οικοδομικής δραστηριότητας ή κατοίκησης στην περιοχή. Στον 6ο αιώνα χρονολογούνται περιορισμένα ίχνη βυζαντινών κτηρίων, στοιχείο που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ίσως στα χρόνια αυτά και αργότερα η οχυρή θέση Καστρί χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο.
Οι πρώτες επιφανειακές έρευνες στο Καστρί πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα από το σχολάρχη Κύμης και επιμελητή αρχαιοτήτων Κ. Παπαϊωάννου και κατόπιν από το γυμνασιάρχη Χαλκίδας Γ. Παπαβασιλείου. Κατά τα έτη 1976-1978 έλαβε χώρα η πρώτη ανασκαφική έρευνα από τον αρχαιολόγο Α. Σάμψων, με δαπάνες του Δήμου Κύμης και της Κοινότητας Ποταμιάς.

Τα λείψανα του αρχαίου οικισμού στο Καστρί σώζονται στην κορυφή και στη δυτική πλαγιά του λόφου. Ο οικισμός περιβάλλεται από ισχυρό οχυρωματικό τείχος, την πορεία του οποίου μπορεί κανείς να παρακολουθήσει ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Το τείχος αποτελείται από ημιεργασμένους ογκόλιθους, κτισμένους κατά το ακανόνιστο πολυγωνικό σύστημα. Στη νοτιοδυτική πλευρά του αποκαλύφθηκε μικρή πύλη με παραστάδες και κατώφλι. Χαμηλότερα σε ένα πλάτωμα στα δυτικά του λόφου εντοπίσθηκε τμήμα ισχυρού προστατευτικού τείχους ελληνιστικής εποχής.

Στην κορυφή του λόφου, βορειοανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, αποκαλύφθηκε οχύρωμα, που λόγω της δεσπόζουσας θέσης του πρέπει να χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο και ως κατάλυμα φρουράς. Το τείχος του οχυρώματος είναι κτισμένο από αδρά εργασμένους μικρούς και μεγάλους λίθους, κατά το ακανόνιστο πολυγωνικό σύστημα, και φέρει κατά διαστήματα αντηρίδες. Στη νότια πλευρά του σχηματίζεται πύλη με κατώφλι, στο οποίο σώζονται οι τόρμοι για τις στρόφιγγες της θύρας. Στη θέση αυτή βρέθηκε ημίεργος λίθος με την εγχάρακτη αναθηματική επιγραφή «[Π]ΥΛΙΟΙΟ», που αναμφίβολα σχετίζεται με την πύλη του τείχους και ίσως αποτελούσε αφιέρωμα στον Πύλιο Ερμή. Η εύρεση επίσης στην ίδια πλαγιά του λόφου της αναθηματικής επιγραφής «ΝΥΜΦΩΝ ΑΧΕΛΩΙΟΥ», χαραγμένης στη βάση χάλκινου αγαλματίου, που έχει πλέον χαθεί, μαρτυρεί την ύπαρξη ιερού αφιερωμένου στον Αχελώο.

Στη δυτική πλαγιά διακρίνονται λείψανα οικοδομημάτων που χρονολογούνται στην κλασική και ελληνιστική περίοδο. Λόγω της μεγάλης κατωφέρειας του εδάφους τα κτίσματα οικοδομήθηκαν σε διαφορετικά επίπεδα, τα οποία συγκρατούνταν με αναλημματικούς τοίχους. Στον τομέα Ι σώζονται δύο ορθογώνιες λιθόκτιστες κατασκευές που ταυτίζονται με δεξαμενές και χρονολογούνται στους κλασικούς χρόνους και στον τομέα ΙΙΙ μεταλλουργικός κλίβανος ελλειψοειδούς σχήματος, κτισμένος από κεραμίδες και σχιστολιθικές πλάκες.

Από το νεολιθικό οικισμό, που υπήρχε στη νότια πλαγιά του λόφου, δε σώζονται οικοδομικά λείψανα, παρά μόνο λίγα επιφανειακά ευρήματα, κυρίως θραύσματα κεραμικής.

Συντάκτης
Α. Χατζηδημητρίου, αρχαιολόγος
Δρ Δ. Μυλωνάς, αρχαιολόγος

 

 

Εισιτήρια

Ώρες λειτουργίας:

Επικοινωνία
Εφ.Α.Ευβοίας, Αρεθούσης και Ι.Κιαπέκου, Χαλκίδα Τ.Κ. 34133
τηλ.+30 2221022503, fax +30 2221022402


 
 
 

-- Επιστροφή στους Αρχαιολογικούς χώρους --